شیخ حسینه نخست وزیر بنگلادش پس از هفته ها تظاهرات مرگبار ضد دولتی استعفا داد و به بیش از دو دهه حضور در راس سیاست این کشور پایان داد.
خانم حسینا 76 ساله از کشور گریخت و بنا بر گزارش ها روز دوشنبه در هند فرود آمد. جمعیتی شاد به خیابان ها آمدند تا این خبر را جشن بگیرند، برخی به کاخ نخست وزیر یورش بردند و بخش هایی از اقامتگاه سابق او را غارت کردند و ویران کردند.
فرمانده ارتش واقرالزمان گفت که ارتش مذاکرات برای تشکیل دولت موقت را آغاز خواهد کرد.
ساعاتی پس از استعفای خانم حسینه، رئیس جمهور محمد شهاب الدین دستور آزادی خالده ضیا، نخست وزیر سابق زندانی و رهبر مخالفان را صادر کرد.
واقرالزمان بعدازظهر دوشنبه در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که دولت موقت تشکیل خواهد شد. وی افزود که با رئیس جمهور محمد شهاب الدین دیدار خواهد کرد و امیدوار است تا پایان روز “راه حل” پیدا شود.
فرمانده ارتش گفت که قبلاً با احزاب سیاسی مخالف کشور صحبت کرده است، اما مشخص نکرد که چه کسی دولت جدید را رهبری خواهد کرد. وی از مردم بنگلادش خواست تا به ارتش اعتماد کنند و افزود که “به همه قتل ها، همه بی عدالتی ها” رسیدگی خواهد شد.
معترضان اثاثیه را از اقامتگاه نخست وزیر بیرون آوردند.
در داکا، پلیس و دیگر ساختمان های دولتی مورد حمله قرار گرفتند و به آتش کشیده شدند. معترضان سعی کردند مجسمه شیخ مجیب الرحمن، پدر خانم حسینه، رهبر استقلال را سرنگون کنند.
واحدهای ارتش و پلیس در اطراف شهر مستقر شدند. بر اساس گزارش‌ها، سرویس‌های تلفن همراه برای چند ساعت قبل از بازیابی از کار افتاده بودند.
حداقل 20 نفر در روز دوشنبه کشته شدند.
خروج خانم حسینا خلاء را در سیاست بنگلادش ایجاد می کند که مدت هاست با رقابت بین اتحادیه عوامی او و حزب ملی گرای بنگلادش مشخص شده است.
این کشور چندین کودتای نظامی را تجربه کرده است که آخرین آن در سال 2007 بود.
دباپریا باتاچاریا، اقتصاددان ارشد در مرکز گفتگوی سیاست مستقر در داکا، به بی‌بی‌سی گفت که در حالی که استعفا با «خوشحالی» در خیابان‌ها مورد استقبال قرار گرفت، حملات به اقلیت هندو تشدید شده است که چالشی فوری برای مقامات جدید است.
«این احساس وجود دارد که هند به طور کامل از دولت شیخ حسینه حمایت کرده است. معترضان بین هندوستان و شهروندان هندو بنگلادش تفاوتی قائل نمی شوند، که قبلاً منجر به حمله به معابد و مردم شده است.
«اکنون خلاء قدرت وجود دارد، کسی نیست که قانون و نظم را اجرا کند. دولت جدید باید از اقلیت های مذهبی محافظت کند.»
نزدیکان خانم حسینه گفته اند که او به سیاست کشور باز نخواهد گشت. نخست وزیر سابق مجموعاً 20 سال در این سمت سپری کرد و اولین بار در سال 1996 به قدرت رسید.
پسرش، ساجیب وازد جوی، به بی بی سی گفت: «او در دهه 70 زندگی اش به قدری ناامید است که بعد از تمام تلاش هایش، وقتی اقلیت علیه او مخالفت کردند، فکر می کنم تمام شده است.
کار من و خانواده ام تمام شد.»
منتقدان می گویند که مشخصه حکومت خانم حسینه ناپدید شدن اجباری، قتل های فراقانونی و سرکوب مخالفان و منتقدان دولت بوده است.
اما آقای وازد که مشاور فناوری نخست وزیر نیز بود، از سابقه مادرش دفاع کرد.
او در 15 سال گذشته بنگلادش را تغییر داده است.
زمانی که او قدرت را به دست گرفت، دولت در حال فروپاشی در نظر گرفته شد. کشور فقیری بود.
او تا به امروز یکی از ببرهای در حال رشد آسیا محسوب می شد.
حدود 300 نفر از زمان آغاز اعتراضات یک ماه پیش علیه سیستم سهمیه بندی مشاغل دولتی کشته شده اند. این تظاهرات، که با سرکوب وحشیانه نیروهای دولتی مواجه شد، به یک جنبش گسترده تر ضد دولتی تبدیل شد.
دکتر چیتیج باجپای، کارشناس ارشد اندیشکده چتم هاوس، گفت که نرخ بالای بیکاری در این کشور سهمیه هایی را که یک سوم مشاغل خدمات ملکی را برای نوادگان کهنه سربازان جنگ استقلال این کشور در سال 1971 با پاکستان اختصاص می دهد، به ویژه قابل توجه کرده است. یک موضوع سیاسی
دکتر باجپای گفت: «سهمیه‌های شغلی بخش دولتی – با 400000 فارغ‌التحصیل جدید که برای 3000 شغل خدمات ملکی رقابت می‌کنند- تبدیل به تیر برق برای ناآرامی‌های ضد دولتی شده است.
وی افزود: سرعت این رویدادها نشان دهنده سرخوردگی جوانان بنگلادشی از “حکومت تک حزبی” این کشور در 15 سال گذشته است.
در کشوری با چنین جامعه مدنی فعال، تلاش‌ها برای محدود کردن آزادی‌های سیاسی و آزادی بیان نتیجه معکوس داشت.»
بیشتر این سهمیه توسط دولت پس از حکم دادگاه عالی در ماه گذشته قطع شد، اما دانشجویان به اعتراض خود ادامه دادند و خواستار عدالت برای کشته‌شدگان و مجروحان و استعفای خانم حسینه شدند.
آقای بهتاچاریا گفت که معترضان اکنون انتظار دارند که دولت جدید به خواسته های آنها از جمله اصلاحات دموکراتیک، مشاغل بهتر و سیستم آموزشی بهبودیافته پاسخ دهد.