مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور منتخب ایران، به عنوان یک کاندیدای وایلد کارت معرفی شد و نتوانست انتظارات پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری را در برابر رقیب سرسخت سعید جلیلی برآورده کند.
آقای پزشکیان با «اصلاح طلب» بودنش متمایز است. اما نه یک اصلاح طلب لیبرال و دموکراسی دوست به معنای جهانی.
در ایران «اصلاح طلبان» یکی از جناح های ایدئولوژیک نخبگان حاکم جمهوری اسلامی هستند.
آنها مانند رقبای محافظه‌کار خود اسلام‌گرا هستند، اما معتقدند که یک نسخه معتدل‌تر از ایدئولوژی رژیم بهتر در خدمت روحانیت حاکم و جامعه ایران است.
اصلاح طلبان از سال 1997 تا 2005 دولت را رهبری کردند و بخشی از ائتلاف عملی بودند، زمانی که حسن روحانی، محافظه‌کاری که به میانه رو تبدیل شده بود، بین سال‌های 2013 تا 2021 رئیس‌جمهور بود.
آنها اغلب خواستار جامعه ای آزادتر و دموکراتیک تر بودند.
اما در انتخابات 2024، برخلاف دولت اصلاحات قبلی در اواخر دهه 1990، وعده‌های یک جامعه آزادتر و دموکراتیک‌تر بخشی از مبارزات انتخاباتی آنها نبود.
از دهه 1990، ایران موج های متعددی از مخالفت و سرکوب را تجربه کرده است. حتی خود اصلاح‌طلبان نیز با سرکوب سیاسی شدیدی مواجه شدند که بسیاری از چهره‌های سرشناس در آن حضور داشتند در زندان بگذرانند در طول دو دهه گذشته
اگرچه آنها اعضای تشکیلات هستند، اما به طور گسترده به رسمیت شناخته شده اند که هیچ نفوذی بر مراکز مهم قدرت مانند دفتر رهبری، شورای نگهبان، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه) و شورای عالی امنیت ملی ندارند.
زمانی که ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور تندرو سابق، در اردیبهشت ماه در یک سانحه هلیکوپتر جان باخت و آقای پزشکیان در حال آماده سازی مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری خود بود، استراتژی بسیار شبیه به حسن روحانی در سال 2013 را انتخاب کرد: تمرکز بر مشکلات اقتصادی کشور برای بسیاری از افراد. سال ها به دلیل تحریم های غرب. – و مخالفان محافظه کار خود را با مواضع “رادیکال” ضدغربی خود مسبب این وضعیت می داند.
آقای پزشکیان به عنوان بخشی از مبارزات انتخاباتی خود، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه سابق کشور را که در اعتصاب کمک کرده بود، به خدمت گرفت. توافق هسته ای در سال 2015. اگرچه آقای ظریف فی نفسه اصلاح طلب نیست، اما مبارزات زیادی برای آقای پزشکیان انجام داد.
آقای پزشکیان در بیانیه خود گفته است که سیاست خارجی او «نه ضد غربی و نه ضد شرقی» خواهد بود. وی با انتقاد از سیاست رئیس جمهور سابق رئیس جمهور در نزدیک کردن کشور به روسیه و چین تاکید کرد که تنها راه حل بحران اقتصادی مذاکره با غرب برای پایان دادن به بن بست هسته ای و کاهش تحریم ها است.
با این حال، در جریان مبارزات انتخاباتی، آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، از این ایده‌ها انتقاد کرد. خامنه ای کسانی را که معتقد به رفاه از طریق روابط دوستانه با آمریکا هستند توهم زده و با اشاره به اینکه این آمریکا است نه ایران، آنها را متوهم خواند. بلند شد از توافق هسته ای
بر اساس قانون اساسی ایران، آقای خامنه ای تصمیم گیرنده اصلی است. روحانی 85 ساله شیعه که در سال 1979 انقلابی بود و در سال 1989 پله های قدرت را طی کرد تا رئیس دولت شود. او به دلیل خصومت ایدئولوژیک خود با اسرائیل و ایالات متحده، بی اعتمادی عمیق به غرب و در دو دهه اخیر حمایت فعال از دکترینی به نام «نگاه به شرق» که به معنای پایان دادن به سیاست قدیمی عدم تعهد و گرایش است، شهرت دارد. نسبت به چین و روسیه در صحنه جهانی.
یکی از مهمترین جنبه های سیاست ایران در منطقه، کاری است که نیروی قدس (بازوی خارجی سپاه) انجام می دهد. رئیس جمهور هیچ کنترل مستقیمی بر آنها ندارد و فقط ولی فقیه می تواند درباره اقدامات آنها تصمیم بگیرد.
آقای خامنه ای بارها – از جمله تنها سه روز قبل از دور اول این انتخابات – گفته است که آنچه سپاه قدس انجام می دهد برای دکترین امنیتی کشور ضروری است.
بنابراین اگر آقای پزشکیان از سیاست خارجی متفاوت با رویکرد دوستانه‌تر با غرب صحبت می‌کند، احتمال هرگونه تغییر در فعالیت‌های ایران در کشورهایی مانند لبنان، سوریه و یمن کم است.
با این حال، رئیس جمهور ارشدترین دیپلمات ایران است و وزارت خارجه همچنان می تواند در شکل گیری و اجرای سیاست کمک کند.
آنها این گزینه را دارند که دیدگاه خود را از طریق لابی های سیاسی پشت پرده حمایت کنند، همانطور که در سال 2015 اتفاق افتاد، زمانی که حسن روحانی، رئیس جمهور میانه رو وقت، تندروها، از جمله شخص آقای خامنه ای را متقاعد کرد که این توافق را بپذیرند.
علاوه بر این، دولت توانسته است به طور قابل توجهی بر گفتمان عمومی تأثیر بگذارد و سیاست هایی را ترویج کند که ممکن است کاملاً با مواضع آقای خامنه ای سازگار نباشد. این ظرافت‌ها تنها امید اصلاح‌طلبان برای عمل به آنچه وعده داده‌اند و فروریختن آنچه آقای پزشکیان «دیوارهایی را که تندروها در سراسر کشور ساخته‌اند» می‌خواند، است.