نشانه حامی دموکراسی بنگلادشی به خودکامگی تبدیل شد

شیخ حسینه وازد، نخست وزیر بنگلادش پس از هفته ها تظاهرات دانشجویی که به ناآرامی های گسترده در سراسر کشور تبدیل شد، استعفا داد و کشور را ترک کرد.

بنا بر گزارش ها، این زن 76 ساله روز دوشنبه با هجوم هزاران معترض به اقامتگاه رسمی او در داکا، پایتخت، با هلیکوپتر به هند گریخت.

این امر منجر به پایان ناگهانی سلطنت طولانی ترین نخست وزیر بنگلادش شد که در مجموع بیش از 20 سال بر این کشور حکومت کرده بود.

خانم حسینه با نظارت بر پیشرفت اقتصادی در این کشور جنوب آسیا، فعالیت سیاسی خود را به عنوان نمادی از دموکراسی آغاز کرد.

با این حال، در سال های اخیر متهم به تبدیل شدن به یک حکومت خودکامه و سرکوب هرگونه مخالفت با حکومت خود شده است.

در ژانویه، او چهارمین دوره بی‌سابقه‌ای را به عنوان نخست‌وزیر در انتخابات ژانویه به دست آورد که منتقدان آن را تقلب کردند.

خانم حسینه که در سال 1947 در یک خانواده مسلمان در بنگال شرقی به دنیا آمد، سیاست را در خون خود داشت.

پدرش شیخ مجیب الرحمان، رهبر ملی گرایان، «پدر ملت» بنگلادش بود که در سال 1971 استقلال این کشور از پاکستان را رهبری کرد و اولین رئیس جمهور آن شد.

در آن زمان، خانم حسینا قبلاً به عنوان رهبر دانشجویی در دانشگاه داکا شهرت پیدا کرده بود.

پدر او به همراه اکثر اعضای خانواده اش در کودتای نظامی در سال 1975 کشته شدند. فقط خانم حسینه و خواهر کوچکترش که در آن زمان در خارج از کشور بودند زنده ماندند.

خانم حسینا پس از زندگی در هند در تبعید، در سال 1981 به بنگلادش بازگشت و رهبر حزب سیاسی لیگ عوامی شد که پدرش به آن تعلق داشت.

این حزب با دیگر احزاب سیاسی متحد شد تا در زمان حکومت نظامی ژنرال حسین محمد ارشاد، اعتراضات خیابانی دموکراسی خواهانه را برگزار کند. خانم حسینه با تحریک قیام مردمی به سرعت به یک نماد ملی تبدیل شد.

او اولین بار در سال 1996 به قدرت برگزیده شد. او با امضای توافقنامه تقسیم آب با هند و یک توافق صلح با شورشیان قبیله ای در جنوب شرقی این کشور اعتبار دارد.

اما در عین حال، دولت او به دلیل بسیاری از معاملات تجاری فاسد و به دلیل اینکه بیش از حد وابسته به هند است مورد انتقاد قرار گرفته است.

او بعداً در سال 2001 به متحد سابق خود که تبدیل به دشمن شد، بیگم خالده ضیا از حزب ملی‌گرای بنگلادش (BNP) شکست خورد.

به عنوان وارثان سلسله های سیاسی، هر دو زن برای بیش از سه دهه بر سیاست بنگلادش تسلط داشته اند و به عنوان “بیگم های جنگجو” شناخته می شوند. بیگم به زن مسلمانی اطلاق می‌شود که دارای درجه بالایی است.

ناظران می گویند رقابت شدید آنها باعث شده است که بمب گذاری در اتوبوس، ناپدید شدن و قتل های غیرقانونی به یک اتفاق عادی تبدیل شود.

خانم حسینه در نهایت در سال 2009 در انتخاباتی که در یک دولت موقت برگزار شد به قدرت بازگشت.

او که یک بازمانده واقعی سیاسی بود، چندین بار دستگیر شد، در حالی که در مخالفت بود، و همچنین چندین سوءقصد از جمله در سال 2004 که شنوایی او آسیب دید. او همچنین از تلاش‌ها برای وادار کردن او به تبعید و پرونده‌های متعدد دادگاهی که او را به فساد متهم می‌کردند جان سالم به در برد.

بنگلادش تحت رهبری خانم حسینا تصویر متضادی ارائه می دهد. این کشور با اکثریت مسلمان که زمانی یکی از فقیرترین کشورهای جهان بود، از سال 2009 تحت رهبری او از موفقیت اقتصادی قابل توجهی برخوردار بوده است.

این کشور اکنون یکی از سریع ترین اقتصادهای در حال رشد در منطقه است و حتی از همسایه غول پیکر خود هند نیز پیشی گرفته است.

درآمد سرانه طی دهه گذشته سه برابر شده است و بانک جهانی تخمین می زند که بیش از 25 میلیون نفر در 20 سال گذشته از فقر خارج شده اند.

بخش عمده ای از این رشد ناشی از صنعت پوشاک بوده است که بخش عمده ای از کل صادرات بنگلادش را تشکیل می دهد و در دهه های اخیر به سرعت گسترش یافته است و بازارهای اروپا، آمریکای شمالی و آسیا را تامین می کند.

دولت خانم حسینه با استفاده از بودجه خود، وام ها و کمک های توسعه ای کشور، پروژه های زیربنایی عظیمی از جمله پل پرچمدار 2.9 میلیارد دلاری پادما در گنگ را آغاز کرده است.

اعتراضات اخیر بزرگترین چالشی است که خانم حسینه از زمان روی کار آمدن با آن مواجه بوده است انتخابات بسیار بحث برانگیز جایی که حزب او برای چهارمین دوره متوالی پارلمانی انتخاب شد.

در میان درخواست‌های فزاینده برای استعفای او، او سرکشی کرد. او اغتشاشگران را به عنوان “تروریست” محکوم کرد و خواستار حمایت “برای سرکوب این تروریست ها با دست محکم” شد.

ناآرامی های اخیر در داکا و جاهای دیگر با درخواست برای لغو سهمیه در مشاغل دولتی آغاز شد، اما به یک جنبش گسترده تر ضد دولتی تبدیل شد.

پس از همه گیری، بنگلادش با افزایش هزینه های زندگی دست و پنجه نرم می کند. تورم افزایش یافته، ذخایر خارجی آن به شدت کاهش یافته است و بدهی خارجی آن از سال 2016 دو برابر شده است.

منتقدان سوءمدیریت دولت خانم حسینه را مقصر می دانند و می گویند موفقیت اقتصادی قبلی بنگلادش به دلیل فساد گسترده تنها به افراد نزدیک به لیگ عوامی خانم حسینه کمک کرده است.

آنها همچنین می گویند پیشرفت کشور به قیمت دموکراسی و حقوق بشر تمام شده است و می گویند که حکومت خانم حسینه با اقدامات اقتدارگرایانه سرکوبگرانه علیه مخالفان سیاسی، مخالفان و رسانه ها مشخص شده است.

دولت و خانم حسینا چنین اتهاماتی را رد می کنند.

اما در ماه‌های اخیر، بسیاری از رهبران ارشد BNP همراه با هزاران نفر از حامیان خود در پی اعتراضات ضد دولتی دستگیر شده‌اند – یک چرخش قابل توجه برای رهبری که زمانی مدافع دموکراسی چند حزبی بود.

گروه های حقوق بشر همچنین نسبت به صدها مورد ادعای ناپدید شدن اجباری و قتل های غیرقانونی توسط نیروهای امنیتی از سال 2009 ابراز نگرانی کرده اند.

دولت خانم حسینه قویاً این ادعاها را رد می کند که در پس چنین سوء استفاده هایی قرار دارد، اما همچنین دسترسی خبرنگاران خارجی را که می خواهند در مورد چنین اتهاماتی تحقیق کنند، به شدت محدود می کند.